برگزيده اي از كتاب انسان و ايمان استاد شهيد مطهري

جانشینی علم و ایمان

آیا ممکن است این دو جای‏ یکدیگر را پر کنند؟بدیهی است که نه علم می‏تواند جانشین‏ ایمان گردد که علاوه بر روشنائی و توانائی ، عشق و امید ببخشد ، سطح‏ خواسته‏ های ما را ارتقاء دهد و علاوه بر اینکه ما را در رسیدن به مقاصد و هدفها و در پیمودن راه به سوی آن مقاصد و اهداف مدد می‏دهد ، مقاصد و آرمانها و خواسته ‏هائی از ما را که به حکم طبیعت و غریزه بر محور فردیت‏ و خودخواهی است از ما بگیرد و در عوض ، مقاصد و آرمانهایی به مابدهد بر محور عشق و علاقه‏های معنوی و روحانی ، و علاوه بر اینکه ابزاری‏ است در دست ما جوهر و ماهیت ما را دگرگون سازد ، و نه ایمان می‏تواند جانشین علم گردد ، طبیعت را به ما بشناساند ، قوانین آن را بر ما مکشوف‏ سازد و خود ما را به ما بشناساند . علم بدون ایمان نیز تیغی است در کف زنگی مست ، چراغی است در نیمه‏ شب در دست دزد برای گزیده‏تر بردن کالا این است که انسان عالم بی ایمان‏ امروز ، با انسان جاهل بی ایمان دیروز ، از نظر طبیعت و ماهیت رفتارها و کردارها کوچکترین تفاوتی ندارد . قدرت و توانائی علم ، از نوع قدرت و توانائی ابزار است ، یعنی بستگی دارد به‏ اراده و فرمان انسان انسان در هر ناحیه بخواهد کاری انجام دهد با ابزار علم بهتر می‏تواند انجام دهد ،این است که می‏گوییم علم بهترین مدد کار انسان است برای وصول به مقاصد و پیمودن راه هائی که انسان برای طی کردن‏ انتخاب کرده است . دو سه قرن گذشته را می‏توان دوره (پرستش علم و گریز از ایمان) دانست‏ دانشمندان بسیاری معتقد شدند که همه مشکلات بشر با سرانگشت علم گشوده‏ خواهد شد ، ولی تجربه خلاف آن را ثابت کرد امروز دیگر اندیشمندی یافت‏ نمی‏شود که نیاز انسان را به نوعی ایمان ولو ایمان غیر مذهبی که به هر حال‏ امری ماورا علم است انکار کند.